یکی از حوزه هایی که نوآوری و فناوریهای جدید در آن با سرعت زیادی ارائه میگردد، حوزه بهداشت و درمان است که نیازمند به کارگیری ابزارهای جدید جهت پایش هوشمند فعالیت ها و شناسایی چالش ها با توجه به افزایش مشکلات اقتصادی و افزایش هزینه ها در بخش بهداشت و درمان و فشارها برای کاهش هزینه ها و حذف تکرارها و در بیمارستان ها، مراکز درمانی و مراکز آموزشی محسوب می شوند. مراکز بهداشتی و درمانی و خدمات پاراکلینیکی نقش مهمی در کشف، تشخیص و درمان بیماری در بیماران دارند.
مدیران بخش بهداشت و درمان با چالش های فراوانی از جمله حفظ کیفیت خدمات ارائه شده با وجود افزایش درآمد روبرو هستند. مراکز بهداشتی و درمانی و خصوصا بیمارستان های آموزشی در دانشگاه ها و مراکز آموزشی نیز همچنین دارای مشکلاتی مانند کمبود منابع و افزایش هزینه ها در این بخش می باشند.
پیشرفت در مدیریت اطلاعات و نوآوری های فناورانه نقش مهمی در ارائه خدمات سریع تر به بیماران داشته و موجب افزایش اثر بخشی عملکرد واحد های بهداشتی و درمانی می شود. همچنین، نوآوری می تواند در تغییر مدیریت بخش بهداشت و درمان تأثیر داشته باشد. نوآوری به عنوان تغییر دانش در ارائه خدمت جدید تعریف میشود. نوآوری در واحدهای سازمانی و تحقیقاتی نیازمند سرمایه گذاری و سیستمهای مناسب برای مدیریت بهره وری و تصمیم گیری هوشمند هزینه ها، زمان و نیروی انسانی میباشد. مدیریت بهره وری که با مفهوم ارتقای کارایی و اثربخشی همراه است، روش های گسترده ای را در استفاده از خدمات درمانی در بر می گیرد. یکی از این سیستم ها، هوش تجاری (BI) می باشد که در برگیرنده تکنولوژی جمع آوری، یکپارچه سازی و تحلیل داده ها و نمایش آنها به صورت گرافیکی بوده و تصمیم گیری برای مدیران را در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و درمانی تسهیل می کند. هوش کسب و کار ابزاری است که به مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستان ها در جهت افزایش بهره وری، کاهش هزینه های عملیاتی و بهینه سازی هزینه ها کمک می کند. این سیستم از داشبوردها برای نمایش داده ها استفاده می کنند. استفاده از داشبوردها روشی مفید و مؤثر در بهبود فرآیندهای پذیرش، بهداشتی، مراقبتی، نتایج درمانی و مدیریت درآمد و ارتقا سطح خدمات می باشد. داشبوردها در حوزه بهداشت و درمان با نمایش تصاویر گرافیکی از طریق داشبوردهای مدیریتی تعامل بیشتری بین اطلاعات برقرار کرده و علاوه بر این، پایش عملکردها، موجب بهینه سازی خدمات بهداشتی و درمان و مدیریت درآمد میگردد
داشبوردها از طریق شاخص های کلیدی عملکرد (KPI) به مدیران در کنترل فعالیت ها و عملکردهای بخش های بهداشتی و درمانی کمک می کنند. KPI ها شاخص هایی هستند که سازمان ها از آنها برای پیگیری اهداف استراتژیک بهره گرفته و همچنین براساس داده ها، برنامه ریزی و اصلاح برنامه ها را تسهیل می کنند. طراحی داشبوردها با تعریف اهداف و تعیین شاخص های کلیدی عملکرد در بخش بهداشت و درمان و مالی آغاز میگردد. در مرحله بعد ارتباط سطح پایین تر بین شاخص ها و جمع آوری داده ها، بارگذاری داده ها در نرم افزار هوش تجاری (BI) و طراحی نهایی شکلهای گرافیکی داشبورد انجام می گردد.
اهداف “هوش تجاری” عبارتند از:
- مشخص شدن KPI های سازمان برمبنای اطلاعات بهدست آمده
- افزایش سرعت و دقت در تصمیمگیری
- بهینهسازی فرآیندهای داخلی سازمان
- افزایش بازدهی عملیاتی
- افزایش درآمد
- اشراف به مشکلات موجود و اقدام به حل کردن آنها
- تشخیص تقلب
- بهبود بازده عملیاتی و افزایش سود
- شفافسازی رویه فرایندهای کلیدی
پیاده سازی هوش تجاری (BI) طی چندین مرحله انجام میشود:
مرحله 1 شناسایی شاخص های کلیدی عملکرد
در این مرحله ابتدا با شاخص های کلیدی عملکرد (KPI) جهت طراحی مدل پایش هوشمند و فعالیت ها در مراکز بهداشتی و درمانی و تطبیق آن با مدلهای هوشمند توسعه نوآوری تهیه می شود. زیرا مهمترین مرحله در طراحی داشبوردهای هوشمند، تعیین شاخص های کلیدی است که داشبوردها براساس آنها نمایش داده میشوند. شاخص های کلیدی (KPI) شامل اهداف استراتژیک بوده و عملکرد را مورد سنجش قرار میدهند و همچنین ابزاری برای پایش و ارزیابی فعالیت های مدیریتی و کیفیت می باشد.
مرحله 2 تحلیل شاخص های نهایی عملکرد
: به منظور تعیین شاخص های نهایی بخش بهداشتی و درمانی و مالی، از روش دلفی استفاده می شود. روش دلفی روشی است که به منظور ایجاد یک مناظره صحیح و مستقل از شخصیت افراد طراحی شده است. این روش به منظور برطرف نمودن مشکلات موجود در جلسات بحث گروهی و جهت برقراری یک تعامل صحیح بین نظرات واقعی افراد، ابداع گردیده است. روش دلفی از طریق ارسال پرسشنامه به جمع آوری نظرات کارشناسان و متخصصان میپردازد. به گونه ای که این پرسشنامه در دفعات مختلف، ارسال و جمع آوری میگردد و در گروه تخصصی مورد بحث قرار گرفته و شاخص های کلیدی عملکرد در این بخش تعیین میگردد
مرحله 3 طراحی داشبوردهای هوش تجاری
براساس KPI انتخابی و اطلاعات به دست آمده از سیستم های اطلاعاتی در بخش بهداشت و درمان، داشبوردها طراحی می گردد. در این مرحله از نرم افزار های هوش تجاری مانند Oracle BI بهره گرفته شده.
به منظور طراحی داشبوردهای هوش تجاری این مراحل انجام می پذیرد: شناسایی اطلاعات هوشمند مورد نیاز براساس شاخص های کلیدی عملکرد، جمع آوری اطلاعات از منابع موجود و متمرکزسازی دادهها در یک انباره اطلاعاتی مشخص، پاکسازی داده ها و افزایش کیفیت داده ها، ساخت گزارش های تحلیلی با استفاده از ابزار هوش تجاری و تفسیر دادهها.
در این مرحله سطوح مختلف عملکرد با نمودار و رنگ های مختلف مشخص میگردد. به عنوان مثال رنگ سبز برای منطقه عملکرد مناسب، رنگ زرد در منطقه عملکرد هشدار و رنگ سبز در منطقه عملکردی دارای مشکل در نظر گرفته می شود. داشبوردها براساس نوع استفاده و سطح دسترسی کاربران می توانند تعریف شوند و یا استفاده به صورت ماهیانه یا هفتگی باشد.
در پایان، براساس نتایج به دست آمده، داشبورد نوآوری برای بخش بهداشت و درمان طراحی و ایجاد می شود که به بهره وری و مدیریت کارآمدتر کمک شایانی می کند. طراحی داشبورد هوشمند نوآوری در مراکز بهداشتی و درمانی با نمایش اطلاعات بهداشتی و درمانی و مالی در قالب داشبورد نسبت به طراحی راه حل های خالق نوآورانه حتی مدیریت تغییر و ارتقای سطح آموزش و ارائه بهتر خدمات و افزایش درآمد و کاهش هزینه ها کمک می کند و سازمان بصورت هوشمند مدیریت می گردد.
نمونه ای از “شاخص های مدیریت درآمد” عبارتند از:
- درآمد سالیانه
- سرانه درآمد هر تخت
- نسبت سوددهی
- نسبت بدهی
- درآمد بیماران سرپایی به درآمد کل
- تخفیف
- درآمد بیماران بستری به درآمد کل
- کسورات صورتحساب هاب بستری و سرپایی
- نسبت هزینه تخت روز کل
- نسبت هزینه تخت روز بستری
- نسبت درآمد به تخت روز کل
- نسبت درآمد به تخت روز بستری
- پرتکرارترین خدمت
- پردرآمدترین خدمات
- مقایسه درآمد مراکز بهداشتی و درمانی
- مقایسه عملکرد پزشکان
تشخیص تقلب
سیستمهای شناسایی تقلب به عنوان ابزار مقابله و پیشگیری در برابر افراد سودجو و متقلب مورد استفاده قرار می گیرد. با پیشرفت بیشتر در زمینه استفاده از فناوری اطلاعات و شکل گیری خزانه داری الکترونیکی بستر مناسب تری برای انجام تقلب، کلاهبرداری و اختلاس در سامانه های مالی و درگاه های بانکی فراهم شده است. “سیستم تشخیص تقلب سامانه ماد” به عنوان یک ابزار نوین، سازمان را در جهت نظارت و تحلیل تراکنش های مالی همراهی می نماید. با پیشرفت فناوری اطلاعات و شکل گیری خزانه داری الکترونیکی بستر مناسب تری برای انجام تقلب، کلاهبرداری، اختلاس نفوذ و دسترسی غیر مجاز به اطلاعات فراهم شده است.
این سیستم بعنوان یک راهکار جدید در شناسایی و تشخیص تقلب، با استفاده از هوش تجاری، امکان بررسی داده های حجیم و تحلیل آن را فراهم نموده و الگویی های تشخیص تقلب را اجرا می نماید و هشدارهای لازم را به سازمان می دهد و امکان افزودن قوانین جدید به سیستم را دارد.